Inleiding
In de Begroting 2022 leest u de voorstellen en besluiten uit de Kadernota 2022 en een toelichting op de beslispunten van deze begroting.
Voorstellen en besluiten Kadernota 2022
-de ambities en speerpunten voor de komende periode;
-de Financiële kaders 2022;
-de Autonome bestedingsvoorstellen 2022;
-het gedifferentieerd tarief Toeristenbelasting 2022.
Uit de input van de vergadering van 24 juni 2021 op de bestuurlijke bestedingsvoorstellen 2022, blijkt een breed draagvlak voor de volgende bestuurlijke bestedingsvoorstellen:
Structureel
- Renovatie Sportpark Odoorn;
- GVVP.
Incidenteel
- Ouderenadviseur;
- Dorpsbudgetten;
- Project wonen met zorg;
- Trainees.
Ook het structurele bestuurlijke bestedingsvoorstel Capaciteit Openbare Orde en Veiligheid zijn door meerdere fracties genoemd. Dit voorstel was in de Kadernota 2022 PM geraamd en is in de Begroting 2022 op € 88.000 begroot en betreft 1 fte.
Wij hebben in ons voorstel voor de bestuurlijke bestedingsvoorstellen 2022 van deze begroting rekening gehouden met uw input.
Motie Renovatie Sportpark Odoorn
In de Begroting 2022 geven wij uitvoering aan de aangenomen motie Renovatie Sportpark Odoorn. Wij stellen middelen beschikbaar om te komen tot een plan van aanpak voor de renovatie van sportpark Harm Kuiper met een financiële onderbouwing en aandacht voor breedtesport en duurzaamheidsaspecten.
Het gehele plan voor de uitvoering wordt u in een separate raadsvergadering aangeboden.
Begroting 2022
Afronden Bestuursprogramma 2018-2022
Deze begroting is de laatste van de huidige bestuursperiode en staat in het teken van afronding van het Bestuursprogramma 2018-2022. In het hoofdstuk Bestuursprogramma 2018-2022 geven we de actuele stand van zaken weer. Wij zijn trots dat we grotendeels het bestuursprogramma kunnen afronden en de verwachtingen naar de inwoners kunnen waarmaken.
Anticiperen op nieuwe bestuursperiode
Op 16 maart 2022 vinden er gemeenteraadsverkiezingen plaats. We vinden een goede overdracht aan een nieuw bestuur belangrijk. Om dit te realiseren gaan we een overdrachtsdocument maken, zodat een 'warme' overdracht naar een nieuw bestuur mogelijk is.
We anticiperen op de nieuwe bestuursperiode door in de Begroting 2022 niet met aanvullende ambities en speerpunten te komen.
Bij de overdracht aan het nieuwe bestuur is het van belang dat de financiën op orde zijn. Uit de beoordeling van onze toezichthouder, de provincie Drenthe, blijkt dat onze begroting structureel en ook reëel in evenwicht is. Aanvullend kunnen we melden dat alle jaarschijven van onze meerjarenraming positief zijn en dat in de VAR voldoende middelen aanwezig zijn om incidentele nieuwe bestedingsvoorstellen voor de nieuwe bestuursperiode te dekken. Uit de paragraaf Weerstandsvermogen blijkt tevens dat er sprake is van een gezonde financiële positie van onze gemeente. Dit is een goede basis voor de start van een nieuwe bestuursperiode.
Meerjarig investeringsplan
In de Kadernota 2022 hebben we, mede op uw verzoek, een aanzet voor een meerjarig investeringsplan toegezegd. In de begroting 2022 bieden wij u een eerste aanzet van dit plan aan. Het plan is indicatief, nog niet volledig en dynamisch, want we actualiseren dit plan periodiek. Het plan dient als hulpmiddel voor de verkiezingsprogramma's van de politieke partijen en uiteindelijk het nieuwe bestuursprogramma 2022-2026.
We realiseren ons dat onderdelen van dit plan zoals huisvesting van onderwijs nog niet gereed zijn. Het is onze intentie om periodiek het plan te actualiseren. Het doel van dit plan is om u inzicht te geven welke investeringen de komende jaren op ons af komen. Het gaat om forse investeringen voor de binnensport, buitensport en huisvesting van onderwijs. De totale investeringen bedragen enkele tientallen miljoenen euro's en in onze Begroting 2022 en meerjarenraming hebben we geen financiële ruimte om de kapitaallasten van deze investeringen te dekken. Dit betekent dat we bij de integrale afweging voor nieuw beleid rekening moeten houden met deze investeringen. Dat kan tot gevolg hebben dat we financiële ruimte moeten maken voor deze investeringen en aan één van de knoppen moeten draaien, zoals belasting verhogen en/of bezuinigingen.
In het kader van een 'warme overdracht' hebben we een aanvang gemaakt om structureel middelen beschikbaar te stellen voor de uitvoering van het Meerjarig investeringsplan. Middels een afzonderlijk beslispunt vragen we u vanaf 2023 om structureel € 500.000 te reserveren voor dit Meerjarig investeringsplan.
Aanvullend adviseren we uw raad om de verwachte voordelen van de herverdeling van het gemeentefonds te reserveren voor het Bestuursprogramma 2022-2026 en/of Meerjarig investeringsplan. Ook adviseren wij indien als gevolg van de financiële situatie van alle gemeenten "de koek van het gemeentefonds groter wordt", om deze middelen te reserveren voor het Bestuursprogramma 2022-2026 en / of Meerjarig investeringsplan.
Onzekerheden
In de Kadernota 2022 hebben we u geïnformeerd over de volgende risico's en onzekerheden voor deze en de komende bestuursperiode:
1. Herziening Gemeentefonds;
2. Corona.
In de Begroting 2022 geven wij u een update van deze risico's en onzekerheden.
1. Herziening Gemeentefonds
Wij hebben we u periodiek over de herziening van het gemeentefonds geïnformeerd. De mogelijke financiële effecten kunnen vanaf 2023 fors zijn en kunnen zowel positief als negatief zijn.
Uit voorlopige berekeningen bleek dat de financiële effecten samengevat als volgt waren: van Oost naar West en van platteland naar stad. Vervolgens hebben we samen met uw raad een actief lobbytraject gevoerd met name via de P-10. Uit recente berekeningen blijkt dat onze gemeente een voordeel van € 46 per inwoner heeft. Daarmee lijkt de kans op een nadeel na invoering in 2023 voor onze gemeente steeds kleiner te worden. Het lijkt erop dat ons lobbytraject effectief is geweest en we willen uw raad dan ook op deze wijze danken voor uw constructieve bijdrage aan dit lobbytraject.
In het najaar volgt consultatie van de VNG en mogelijk leidt dit nog tot aanpassingen van de berekeningen. Het is de verwachting dat het nieuwe kabinet vervolgens een besluit neemt. Via de overleggroep Financiën houden wij u op de hoogte van actuele ontwikkelingen.
2. Corona
We hebben van het Rijk voor diverse taken compensatie ontvangen voor de hogere lasten en op andere taken ook voor lagere opbrengsten. Het is onze verwachting dat deze middelen, samen met de nog te ontvangen middelen, voldoende zijn om de financiële gevolgen van corona te compenseren. Bij deze begroting ontvangt u tevens een financiële update over het jaar 2021 over de financiële gevolgen van corona voor 2021. Deze informatie verwerken wij in de Bestuursrapportage 2021-II.
Beslispunten
Hieronder geven we de beslispunten van deze begroting weer. Wij vragen uw raad in te stemmen met de volgende punten:
1. In te stemmen met de ambities, speerpunten en doelen voor 2022.
2. In te stemmen met de autonome en bestuurlijke bestedingsvoorstellen 2022.
3. In te stemmen met een dotatie van € 500.000 van de Bufferreserve Gronden aan de VAR.
4. Kennis te nemen van het Meerjarig investeringsplan en vanaf 2023 hiervoor structureel € 500.000 te reserveren.
5. In te stemmen met de stijging van het tarief OZB van 1,75%.
6. In te stemmen met uitgangspunten voor de tarieven afvalstoffenheffing en rioolrechten.
7. De begroting 2022 verder vast te stellen.
Ten opzichte van voorgaande jaren zijn de beslispunten 3 en 4 nieuw. Beslispunt 3 is toegevoegd in verband met de toezegging hierover in de Kadernota 2022. Beslispunt 4 is toegevoegd in verband met de grote vraag naar kavels en dat hierdoor de Bufferreserve Gronden substantieel hoger is dan de risico's van gronden.
Een toelichting op deze beslispunten vindt u verder in deze begroting en in het raadsvoorstel.