Hieronder is een overzicht gegeven van de niet geraamde risico’s. Per onderdeel is een bedrag ingeschat voor het risico dat zich kan voordoen. Dit bedrag wordt vervolgens vermenigvuldigd met de kans dat het risico zich voordoet (zeer klein =10%, klein = 30%, gemiddeld = 50%). Als de kans groter is dan 50% wordt hiervoor een bedrag in de begroting geraamd.
Verder is er onderscheid gemaakt tussen een incidenteel of structureel risico. Een risico wordt als incidenteel gezien als wordt ingeschat dat het risico zich maximaal 1 x per 4 jaar kan voordoen en als structureel als het risico vaker dan 1 x per 4 jaar wordt ingeschat.
We hebben de risico's op basis van actuele ontwikkelingen geactualiseerd en als volgt bepaald:
Nr. | Omschrijving | Bedrag | Kans | Incidenteel | Structureel | Risicobedrag |
|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Gronden bij de gemeente | 3.400.000 | 50% | 1.700.000 | 1.700.000 | |
2 | Vastgoed | 2.000.000 | 50% | 1.000.000 | 1.000.000 | |
3 | Decentralisaties/sociaal domein | 1.500.000 | 50% | 750.000 | 750.000 | |
4 | Gemeenschappelijke Regelingen | 975.000 | 50% | 487.500 | 487.500 | |
5 | Accres Gemeentefonds | 1.500.000 | 30% | 450.000 | 450.000 | |
6 | Grondexploitatie grondbedrijf | 320.000 | 30% | 96.000 | 96.000 | |
7 | Verlofstuwmeer | 100.000 | 50% | 50.000 | 50.000 | |
8 | Btw-compensatiefonds | 200.000 | 50% | 100.000 | 100.000 | |
9 | Leningen BBZ | 150.000 | 50% | 75.000 | 75.000 | |
10 | Verzekeringen | 200.000 | 30% | 60.000 | 60.000 | |
11 | Juridische procedures | 200.000 | 50% | 100.000 | 100.000 | |
12 | Garantieverplichtingen | 250.000 | 10% | 25.000 | 25.000 | |
13 | Rente | 150.000 | 30% | 45.000 | 45.000 | |
14 | Bodemsanering | 100.000 | 30% | 30.000 | 30.000 | |
15 | Planschade | 100.000 | 30% | 30.000 | 30.000 | |
Totaal | 11.145.000 | 240.000 | 4.758.500 | 4.998.500 |
Algemeen
Ten opzichte van de jaarrekening 2020 (en de begroting 2021) zijn:
- de incidentele risico's afgenomen. Dit komt per saldo door afname van het verlofstuwmeer.
- de structurele risico's afgenomen. Dit komt per saldo door de afgenomen risico's van het Gemeentefonds en Grondexploitatie Grondbedrijf.
De herziening van het Gemeentefonds gaat niet in per 2022 maar 2023. Daarnaast blijkt uit voorlopige berekeningen op basis van het referentiejaar 2019 dat onze gemeente naar verwachting niet een nadeelgemeente is, maar een voorlopige voordeelgemeente. Ook diverse lobbytrajecten van nadeelgemeenten zullen de definitieve herverdeling nog beïnvloeden. Uit publicaties blijkt dat het risico voor gemeenten maximaal € 60 per inwoner is. Dit betekent voor onze gemeente een maximaal structureel bedrag van € 1.500.000. Vorig jaar hebben we de kans op 50% ingeschat. Op basis van de voorlopige berekeningen calculeren we deze kans nu op 30%. Dit is een risico van € 450.000. Vorig jaar was dit risico € 1.250.000 (50% van € 2.500.000).
Het risico van de grondexploitatie van het Grondbedrijf is verlaagd van 50% naar 30%. Deze verlaging vinden wij verantwoord, namelijk de risico's van het niet verkopen van kavels zijn, als gevolg de gestegen vraag, fors afgenomen. De risico's van de verkoop van kavels van bedrijventerrein zijn ongewijzigd.
De grootste risicobedragen (groter dan € 400.000) worden hierna toegelicht.
Gronden bij de gemeente (1)
Dit betreft de boekwaarde van de gronden die nog niet in productie zijn genomen (de Nog niet In Exploitatie Genomen Gronden (NIEGG)) en de overige gronden zoals cultuurgronden. De NIEGG zijn wel aangekocht met de bedoeling om deze te zijner tijd te ontwikkelen en in het Grondbedrijf op te nemen. Het grootste risico met betrekking tot deze gronden is dat één of meerdere plannen niet in productie kan worden genomen en dat de actuele boekwaarde moet worden verlaagd tot bijvoorbeeld de landbouwwaarde.
In het verleden is het risicobedrag berekend op basis van de restant boekwaarde van de nog niet in productie genomen gronden. Dit is een algemene methode. In deze begroting hebben we specifiek beoordeeld welke gronden niet tegen landbouwwaarde zijn gewaardeerd en waar de gemeente een risico loopt op afwaardering. Deze specifieke methode geeft beter inzicht in de risico's dan de algemene methode.
Het bedrag waarover we risico's lopen bedraagt € 3,4 miljoen. Dit betreft o.a. het Strijkijzer en de gronden voor dagrecreatie in Borger. Voor deze specifieke gronden maken we een visie Borger West en daarna zal blijken welke mogelijkheden en kansen, maar ook welke risico's er voor deze gronden zijn.
Het risico dat een plan niet in productie wordt genomen en moet worden afgewaardeerd wordt gezien als gemiddeld (= 50%) waardoor voor dit onderdeel, conform vorig jaar, een bedrag van € 1.700.000 als uiteindelijk risico wordt geraamd.
Vastgoed (2)
De gemeente bezit zowel maatschappelijk als strategisch vastgoed. Dit vastgoed kan soms ‘onder water’ staan wanneer de boekwaarde hoger is dan de marktwaarde. Het risico bestaat dat op de boekwaarde van deze strategische gronden en panden moet worden afgeboekt als gevolg van een lagere marktwaarde. De boekwaarde van strategisch vastgoed gronden en panden bedraagt € 2 miljoen. Het risico op afwaardering is 50%, zodat het risico, conform vorig jaar, € 1 miljoen bedraagt.
Decentralisaties / Sociaal Domein (3)
De budgetten van de Wmo en Jeugd zijn niet standaard geïndexeerd. De huidige ramingen hebben financiële risico’s. Voor een groot deel is er sprake van een openeinderegeling. We schatten de kans op overschrijdingen van het Sociaal Domein op 50%. We schatten conform voorgaand jaar het bedrag op € 1.500.000. Dat deze schatting reëel is blijkt uit de jaarrekening 2020, namelijk Jeugdhulp is met € 874.000 en Wmo met € 470.000 overschreden. Daarbij merken we op dat het Rijk alle gemeenten (middels de algemene uitkering) compensatie voor deze overschrijdingen heeft gegeven.
Gemeenschappelijke Regelingen (4)
Met betrekking tot de Gemeenschappelijke Regelingen loopt de gemeente het risico dat hogere financiële tekorten achteraf door de deelnemende gemeenten moeten worden bijgepast. Dit risicobedrag wordt jaarlijks geactualiseerd op basis van onze bijdrage aan de 7 belangrijkste Gemeenschappelijke Regelingen (VRD, GGD, RUD, Emco, Wedeka, Recreatieschap Drenthe en Publiek Vervoer).
Het risicobedrag wordt ingeschat op 25% (= € 975.000) van het totaalbedrag van afgerond € 3,9 miljoen dat in 2022 aan de 7 genoemde Gemeenschappelijke Regelingen als gemeentelijke bijdrage is verschuldigd. De kans dat het risico zich voordoet wordt ingeschat op 50% (= € 487.500).
Accres Gemeentefonds (5)
Het Rijk gaat de huidige opzet van de verdeling van gelden uit het Gemeentefonds over de gemeenten volledig herzien. In februari 2020 zijn de financiële effecten van de concept onderzoeken Herziening Gemeentefonds doorberekend. De effecten waren erg voordelig voor het stedelijk gebied en nadelig voor de regio en kleine en middelgrote gemeenten. Deze scheefgroei vond het Ministerie van Binnenlandse Zaken ongewenst. Het ministerie heeft dan ook besloten om de herverdeling van het Gemeentefonds een jaar uit te stellen en de herverdeling gaat met ingang van 2023 in. Vervolgens is er aanvullend onderzoek gekomen, dat vooral moet leiden tot minder nadeel voor het platteland. Uit voorlopige berekeningen op basis van cijfers 2019 blijkt dat onze gemeente naar verwachting niet een nadeelgemeente is. Ook diverse lobbytrajecten van nadeelgemeenten zullen de definitieve herverdeling nog beïnvloeden.
Zoals onder algemeen reeds is toegelicht wordt dit risico geraamd op € 450.000 (Vorig jaar was dit risico € 1.250.000 (50% van € 2.500.000).
Grondexploitatie Grondbedrijf (6)
De bestemmingsplannen in exploitatie inclusief de in exploitatie genomen bedrijventerreinen hebben begin 2021 een totale boekwaarde van afgerond € 3,2 miljoen. Voor een verwacht verlies op een plan moet direct een voorziening worden getroffen. Daar staat tegenover dat als er plannen in productie zijn waarop tussentijds winst kan worden genomen deze winstneming kan worden aangewend als compensatie voor het verwachte verlies.
Het risico voor deze plannen zouden wij willen maximeren op 10% van de boekwaarde. Voor 2022 geeft dit een risicobedrag van € 320.000 (10% van € 3,2 miljoen). Het risico van de grondexploitatie van het Grondbedrijf is verlaagd van 50% naar 30%. Deze verlaging vinden wij verantwoord, namelijk de risico's van het niet verkopen van kavels zijn, als gevolg de gestegen vraag, fors afgenomen. De risico's van de verkoop van kavels van bedrijventerrein zijn ongewijzigd.
Omdat het niet zeker is dat jaarlijks altijd tussentijds winst kan worden genomen wordt de
kans dat het risico van ophoging van de voorziening zich voordoet op gemiddeld geraamd (=30%), dus € 96.000.